ABD Kongresi, Donald Trump’ın yeniden seçilmesi ve ABD-Türkiye savunma ilişkilerinde olumlu sinyallerin ardından, Türkiye’nin F-35 savaş uçağı programına yeniden katılımını değerlendirebilir.
Türkiye’nin F-35 Programından Çıkarılma Süreci
Türkiye, F-35 programındaki sekiz orijinal uluslararası ortaktan biriydi ve NATO müttefiki olarak projeye önemli katkılar sundu. Ancak, 2019 yılında Rus yapımı S-400 hava savunma sistemini satın alması nedeniyle ABD, Türkiye’yi programdan çıkardı.
ABD hükümeti, S-400 sistemlerinin F-35 uçaklarının gizlilik yeteneklerini tehlikeye atabileceğini savunarak Türkiye’ye karşı CAATSA (ABD’nin Hasımlarına Yaptırımlarla Karşı Koyma Yasası) kapsamında yaptırımlar uyguladı. Bunun sonucunda, Türkiye’nin programa yaptığı 1,45 milyar dolarlık ödeme iade edilmedi ve projeden çekilmesi istendi.
F-16 Satışıyla Tartışmalar Yeniden Alevlendi
ABD’nin Ocak 2024’te Türkiye’ye F-16 savaş uçakları satışını onaylaması, Türkiye’nin F-35 programına dönüş ihtimalini yeniden gündeme taşıdı. ABD Kongresi Araştırma Servisi (CRS) tarafından hazırlanan bir raporda, Kongre’nin Türkiye’nin F-35 programındaki rolünü yeniden değerlendirebileceği ancak henüz resmi bir karar alınmadığı belirtildi.
Milli Savunma Bakanlığı, Türkiye’nin projeye olan bağlılığını vurgularken, F-35 programına yeniden katılma veya yapılan ödemenin iadesi talebini yineledi.
Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, yerli beşinci nesil savaş uçağı KAAN’ın geliştirilmesinin ardından ABD’nin bakış açısının değiştiğini söyledi. Güler, “KAAN’ın uçuşunu gördükten sonra Amerikalıların F-35’lerle ilgili yaklaşımları değişti. Şimdi bize yeniden uçak sağlayabileceklerini belirtiyorlar,” ifadelerini kullandı.
NATO Güvenliği ve Geopolitik Etkiler
Türkiye’nin F-35 programına yeniden katılımı konusunda, Kongre’nin dikkate alacağı unsurlar arasında şu başlıklar öne çıkıyor:
- Türkiye’nin NATO güvenlik protokollerine bağlılığı.
- ABD-Türkiye ilişkilerinin ve NATO savunma stratejisinin jeopolitik etkileri.
- Türkiye’nin S-400 sistemine ilişkin duruşu ve bu durumun ABD-Rusya ilişkilerine etkisi.
ABD, Türkiye’nin S-400 sisteminin NATO’nun güvenlik çerçevesine uyum sağlamadığı yönündeki tutumunu sürdürürken, F-35 programıyla ilgili ilerleme sağlanabilmesi için bu sorunun çözülmesi gerektiğini vurguluyor.
F-35 Programının Önemi
F-35 programı, ABD’nin en büyük uluslararası savunma projelerinden biri olarak maliyetleri düşürmeyi ve üretimi artırmayı hedefliyor. Türkiye, programdan çıkarılmadan önce üretim ve teknoloji geliştirme süreçlerinde önemli bir role sahipti. Ancak çıkarılmasının ardından, programda tedarik zinciri ve üretim süreçlerinde değişiklikler yapılması gerekti.
ABD-Türkiye arasında devam eden müzakerelerin geleceği, Türkiye’nin NATO güvenlik standartlarına uyumu ve S-400 krizinin çözümüne bağlı görünüyor.
© AirportGundem.com
Haber sitemizde yapılan Havacılık Haberleri ve Savunma Sanayii haberleri kaynak gösterilmeden kullanılamaz.
