ABD Hava Kuvvetleri ve Donanması’nın maliyet kısıtlamaları nedeniyle duraklayan altıncı nesil savaş uçağı projelerine yeni bir yön arayışı sürüyor. ABD, Avrupa ve Japonya’nın öncülüğünde yürütülen Küresel Muharip Hava Programı’na (GCAP) katılma seçeneğini ciddi şekilde değerlendiriyor. Bu olası iş birliği, hem ABD’nin mali yükünü hafifletebilir hem de NATO ve Hint-Pasifik bölgesindeki ittifakları güçlendirebilir.
NGAD Programı Duraklarken Gözler GCAP’a Çevrildi
ABD Hava Kuvvetleri’nin Yeni Nesil Hava Hakimiyeti (NGAD) projesi, F-22 Raptor’un yerini alacak gelişmiş bir savaş uçağı geliştirmeyi amaçlıyordu. Ancak yüksek maliyetler ve stratejik önceliklerin değişmesi sebebiyle 2024’te program geçici olarak durduruldu. Kongre tarafından NGAD’ye 2022-2024 arasında 5,1 milyar dolar fon ayrılmış olsa da, maliyetler gövde başına 300 milyon dolara kadar çıkabilir.
ABD Donanması’nın F/A-XX programı da benzer nedenlerle ertelendi. Bu uçak, F/A-18 Super Hornet’in yerini alması için geliştirilmekteydi.
GCAP Konsorsiyumu Öne Çıkıyor
İtalya, Birleşik Krallık ve Japonya tarafından yürütülen GCAP, 2035’e kadar altıncı nesil savaş uçağını hizmete sunmayı hedefliyor. Programın üç ana ortağı olan Leonardo, BAE Systems ve Mitsubishi, eşit %33,3 hisseyle projede yer alıyor. ABD’nin konsorsiyuma katılması, mali yükü paylaşarak projeyi hızlandırabilir ve teknoloji transferinde önemli avantajlar sağlayabilir.
GCAP’ın sunduğu fırsatlar:
- 2035’e kadar teslim edilmesi planlanan, 2070 sonrası hizmette kalacak yeni nesil uçak
- F-35 programına katkıda bulunmuş deneyimli şirketler (Leonardo, BAE Systems, Mitsubishi)
- İnsanlı-insansız savaş platformlarının entegrasyonu
- Transatlantik savunma bağlarını güçlendirme potansiyeli
Çin’den Yükselen Tehdit: J-36 ve J-50
ABD’nin NGAD ve F/A-XX programlarını duraklatmasının bir diğer endişe kaynağı ise Çin’in son dönemde tanıttığı J-36 ve J-50 altıncı nesil savaş uçakları. Çin’in Chengdu Aircraft Corporation ve Shenyang Aircraft Corporation tarafından geliştirilen bu uçaklar, gizlilik ve yüksek manevra kabiliyetiyle ABD’nin hava üstünlüğüne ciddi bir meydan okuma oluşturuyor.
İş Birliği NATO ve Hint-Pasifik İçin Ne Anlama Geliyor?
ABD’nin GCAP’a katılımı; İtalya, İngiltere ve Japonya ile savunma bağlarını derinleştirmenin yanı sıra, NATO’nun dayanışmasını pekiştirebilir ve Hint-Pasifik’te Çin’e karşı denge unsuru oluşturabilir. Trump yönetimi döneminde bu iş birliği için adımlar atılmış, İtalya ile görüşmeler yapılmıştı. ABD’nin bu konsorsiyuma katılımı, projeyi hızlandırabilir ve iki ayrı program yerine birleşik bir platform geliştirilmesini sağlayabilir.
